W praktyce procesu inwestycyjnego często pojawia się pytanie o zakres odpowiedzialności wykonawcy w odniesieniu do dokumentacji projektowej. Czy wykonawca powinien ją jedynie realizować, czy też ma obowiązek ją sprawdzić i zgłosić ewentualne nieprawidłowości? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Jednak zarówno przepisy kodeksu cywilnego, jak i orzecznictwo sądowe jasno wskazują, że wykonawca nie może bezkrytycznie polegać na projekcie.

Obowiązki wykonawcy a dokumentacja projektowa

Zgodnie z art. 647 Kodeksu cywilnego: „przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania obiektu wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej (…).”

Z tego przepisu wynika, że wykonawca nie tylko realizuje projekt, ale również odpowiada za jego prawidłowe wykonanie – zgodnie z wiedzą techniczną. Zakres, w jakim wykonawca winien weryfikować dokumentację projektową, nie jest jednak nieograniczony.

Wykonawca nie ma obowiązku szczegółowego sprawdzenia dostarczonego mu projektu w celu wykrycia jego ewentualnych wad. Nie można zatem domniemywać obowiązku każdorazowej, wszechstronnej kontroli projektu złożonego przez inwestora.  Wykonawca robót budowlanych nie musi bowiem dysponować specjalistyczną wiedzą z zakresu projektowania. Musi jedynie umieć odczytać projekt i realizować inwestycję zgodnie z tym projektem oraz zasadami sztuki budowlanej.

Zgodnie z art. 651 k.c. „jeżeli dostarczona przez inwestora dokumentacja, teren budowy, maszyny lub urządzenia nie nadają się do prawidłowego wykonania robót albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu robót, wykonawca powinien niezwłocznie zawiadomić o tym inwestora.”

Zgodnie z przepisem wykonawca musi niezwłocznie zawiadomić inwestora o:

• niemożliwości realizacji inwestycji na podstawie otrzymanego projektu lub też o tym, że
• realizacja dostarczonego projektu spowoduje powstanie obiektu wadliwego.

W tym ostatnim przypadku chodzi jednak tylko o sytuacje, w których stwierdzenie nieprawidłowości dostarczonej dokumentacji nie wymaga specjalistycznej wiedzy z zakresu projektowania. Potwierdza to m.in.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 30.11.2022 r. sygn. akt I ACa 204/19).

Przeciwdziałanie nieprawidłowościom

Tym samym należy uznać, że wykonawca nie może realizować inwestycji w sposób mechaniczny, ignorując oczywiste błędy lub nieścisłości w projekcie. Wykonawca robót budowlanych nie może ograniczyć się do biernego wykonywania poleceń inwestora czy projektanta, jeśli są one sprzeczne z zasadami wiedzy technicznej lub grożą powstaniem szkody. Obowiązkiem wykonawcy jest przeciwdziałanie nieprawidłowościom wynikającym z dokumentacji projektowej, w zakresie w jakim powinien zweryfikować poprawność dokumentacji.

„Wykonawca, jako profesjonalista, nie może wykonywać robót budowlanych bez refleksji nad ich prawidłowością. Jeżeli projekt zawiera uchybienia, a wykonawca miał możliwość ich wykrycia, nie może on później zwolnić się od odpowiedzialności za ich skutki.”

 Brak zgłoszenia wad to ryzyko dla wykonawcy

W przypadku, gdy wykonawca nie zgłosi oczywistych błędów projektowych, może ponieść odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną inwestorowi. Jeżeli dostarczony projekt zawierał wady, które uniemożliwiały prawidłowe wykonanie robót, albo jeżeli wystąpiły inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu robót, to wykonawca powinien na podstawie art. 651 k.c. niezwłocznie zawiadomić o tym inwestora.

Jeżeli wykonawca nie dopełni tego obowiązku tj. nie poinformuje o tym inwestora, to skutkiem takiego zaniechania będzie rozszerzenie odpowiedzialności wykonawcy także na te wady budynku, które powstały z przyczyn wskazanych w art. 651 k.c. (tak m.in.: postanowienie SN z 5 marca 2020 r., sygn. akt V CSK 466/19)

Zatem zaniechanie zgłoszenia błędów projektowych przez wykonawcę skutkuje przypisaniem mu odpowiedzialności za skutki ich realizacji. Nawet jeśli projekt pochodził od inwestora.

Podsumowanie

Wykonawca nie może bezrefleksyjnie realizować inwestycji na podstawie otrzymanego projektu. Jako uczestnik procesu budowlanego i profesjonalista ma obowiązek nie tylko wykonać prace zgodnie z projektem, ale również zweryfikować jego poprawność i zgłosić wszelkie wątpliwości – w granicach swoich obowiązków, swojej wiedzy i doświadczenia. Brak reakcji na błędy w dokumentacji może skutkować przypisaniem mu odpowiedzialności za wady wykonawcze lub szkodę po stronie inwestora.

Lista wpisów – Budowa – Proces Inwestycyjny

Obsługa budowlanego procesu inwestycyjnego – Bieluk i Partnerzy