Umowa o roboty budowlane wiąże się z licznymi ryzykami dla inwestora, wynikającymi m.in. z możliwości opóźnień, wadliwego wykonania prac, a także ewentualnej niewypłacalności wykonawcy. Zabezpieczenie interesów Inwestora i uchronienie go od tych ryzyk jest możliwe na wiele sposobów.

Gwarancje bankowe jako zabezpieczenie umowy budowlanej

Gwarancje bankowe stanowią jedno z najczęściej stosowanych zabezpieczeń, które dają inwestorowi pewność odzyskania środków w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań przez wykonawcę. W ramach gwarancji bankowej bank zobowiązuje się do wypłaty określonej kwoty pieniężnej w sytuacji, gdy wykonawca nie wywiąże się z warunków umowy.

Zaletą gwarancji bankowej jest niezależność od wykonawcy. To bank staje się gwarantem i ponosi odpowiedzialność finansową względem inwestora. Dzięki temu zwiększa się bezpieczeństwo transakcji i umożliwia inwestorowi szybki dostęp do środków na pokrycie strat lub naprawę usterek.

Polisa ubezpieczeniowa jako forma ochrony

Polisa ubezpieczeniowa stanowi kolejny ważny mechanizm ochronny dla inwestorów w umowach budowlanych. W ramach tego zabezpieczenia, wykonawca zawiera umowę ubezpieczenia, która chroni zarówno jego, jak i inwestora, na wypadek zdarzeń losowych mogących utrudnić wykonanie inwestycji.

W przypadku wystąpienia zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową, polisa pokrywa określone koszty, co pozwala na minimalizację strat finansowych inwestora. Warto jednak zauważyć, że polisy ubezpieczeniowe działają jedynie w zakresie określonym w umowie ubezpieczenia. Tym samym przy wyborze polisy bardzo ważnym jest ustalenie jakie zdarzenia obejmuje.

Kaucje gwarancyjne i kwoty zatrzymane

Kaucja gwarancyjna i kwoty zatrzymane w umowach o roboty budowlane to środki zabezpieczające interesy stron, jednak pełnią różne role i mają odmienne skutki.

Kaucja gwarancyjna to z góry ustalona kwota, którą wykonawca przekazuje inwestorowi, by ten miał zabezpieczenie na wypadek wadliwego wykonania robót. Zwrot tej kwoty następuje dopiero po okresie gwarancyjnym, co pozwala inwestorowi na dochodzenie roszczeń w razie pojawienia się wad.  Z kolei kwoty zatrzymane stanowią określony procent wynagrodzenia potrącanego (zatrzymywanego) przez inwestora z każdej faktury podwykonawcy w trakcie realizacji projektu. Zatrzymane środki zostają zwrócone dopiero po spełnieniu określonych w umowie warunków.

Poręczenia i weksle

Kolejnym instrumentem dostępnym w ramach zabezpieczeń wykonania umowy budowlanej, są poręczenia i weksle. W przypadku poręczenia trzecia strona (np. instytucja finansowa, członek zarządu), zobowiązuje się do spełnienia świadczenia za wykonawcę, jeżeli ten nie wywiąże się ze swoich zobowiązań. Odpowiedzialność poręczyciela ma w tym wypadku charakter solidarny. Z kolei weksel jest papierem wartościowym, w którym wystawca (wykonawca) zobowiązuje się do spłacenia określonej sumy wekslowej we wskazanym terminie i na określonych warunkach.

Poręczenia i weksle stanowią dodatkowe środki zabezpieczenia, jednak w praktyce bywają rzadziej stosowane niż gwarancje bankowe czy kaucje. Dla inwestora są jednak wartościowe w sytuacjach, gdy istnieje potrzeba potwierdzenia wiarygodności wykonawcy, zwłaszcza w przypadku mniejszych firm.

Podsumowanie

Umowy o roboty budowlane przewidują szereg rozwiązań zabezpieczających interesy inwestora, w tym gwarancje bankowe czy polisy ubezpieczeniowe. Wybór właściwego mechanizmu zależy od stron, którzy muszą przy swoim wyborze uwzględnić specyfikę  projektu oraz ocenić rodzaj i skalę ryzyka związanego z jego realizacja. Zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń daje inwestorowi pewność, że projekt budowlany będzie realizowany zgodnie z założonymi standardami, a w przypadku wystąpienia problemów – pozwoli na uniknięcie finansowych konsekwencji niewykonania lub wadliwego wykonania zobowiązania.