Zapewnienie ochrony przeciwpożarowej jest kluczowym elementem zarządzania nieruchomościami. Nie ma wątpliwości, że właściwe wdrożenie środków ochrony przeciwpożarowej i ich przestrzeganie ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa zarówno ludzi, jak i mienia. Przepisy nakładają na właścicieli i zarządców budynków szereg obowiązków, które mają temu służyć. Wywiązywanie się z nich jest istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników i pozwala na uniknięcie odpowiedzialności względem organów nadzoru budowlanego oraz straży pożarnej.

Zakres obowiązków właścicieli budynków

Przestrzeganie wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych oraz technologicznych stanowi fundamentalny obowiązek ciążący na właścicielach budynków w kwestii ochrony ppoż. W ramach tego obowiązku budynki powinny być projektowane (a następnie wznoszone) zgodnie z aktualnymi normami bezpieczeństwa przeciwpożarowego, co jest kluczowe dla minimalizacji ryzyka wystąpienia pożaru.

Wśród istotnych zobowiązań z tej kategorii wyróżnia się m.in.:

• zachowanie wymaganych przepisami klas odporności ścian, stropów czy dachów,
• odpowiednie usytuowanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem,
• wydzielenie stref pożarowych,
• wyposażenie budynku w odpowiednie urządzenia przeciwpożarowe oraz gaśnice i ich dostosowania do rodzaju obiektu oraz rodzaju prowadzonej działalności,
• konserwacja, przeglądy oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych.

Zapewnienie bezpieczeństwa oraz ewakuacji osób przebywających w budynku to jedno z najważniejszych zadań, jakie spoczywa na właścicielach. Właściciele mają obowiązek zadbać o odpowiednie drogi ewakuacyjne oraz przygotowanie budynku na sytuacje awaryjne. Istotne jest, aby ewakuacja odbywała się w sposób sprawny.  To wymaga oczywiście umieszczenia w widocznych miejscach instrukcji dotyczących postępowania w przypadku pożaru.

Również przygotowanie budynku do akcji ratunkowej stanowi istotny element odpowiedzialności właścicieli. Właściciele są zobowiązani do zapewnienia służbom ratunkowym dostępu do obiektu oraz dostarczenia odpowiednich informacji o układzie budynku. Obejmuje to przygotowanie dokumentacji dotyczącej systemów przeciwpożarowych oraz ewentualnych zagrożeń. Takie działania umożliwiają skuteczne i efektywne prowadzenie akcji ratunkowej w przypadku wystąpienia pożaru.

Dodatkowo, właściciele budynków lub zarządcy mają obowiązek zapoznawania swoich pracowników, a w razie potrzeby również inne osoby, z przepisami przeciwpożarowymi. Regularne organizowanie szkoleń dotyczących ochrony przeciwpożarowej jest niezbędne, aby każdy użytkownik budynku znał procedury postępowania w przypadku pożaru lub innego zagrożenia. Edukacja w tym zakresie jest kluczowa dla minimalizacji ryzyka oraz zwiększenia poziomu bezpieczeństwa w obiekcie.

Odpowiednie oznakowanie

Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przeciwpożarowej, właściciele budynków mają także obowiązek umieszczania w widocznych miejscach instrukcji postępowania na wypadek pożaru, które powinny zawierać informacje o numerach alarmowych. Oznakowanie dróg ewakuacyjnych oraz miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych jest również kluczowe, aby w sytuacji zagrożenia osoby znajdujące się w budynku mogły szybko i sprawnie opuścić obiekt.

Właściciele muszą także dbać o odpowiednie oznakowanie miejsc, gdzie znajdują się materiały niebezpieczne pożarowo. Pozwoli to na szybką identyfikację potencjalnych zagrożeń i ocenę ewentualnych skutków. Umieszczanie znaków zgodnych z Polskimi Normami, które informują o wyjściach ewakuacyjnych, hydrantach oraz innych elementach związanych z bezpieczeństwem, jest niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników budynków.

Odpowiedzialność za realizację obowiązków

Odpowiedzialność za realizację obowiązków związanych z ochroną przeciwpożarową spoczywa na właścicielach, jednak w przypadku wynajmu budynków odpowiedzialność ta może być w całości lub w części przeniesiona na zarządców lub użytkowników. Jeśli strony wiąże np. umowa najmu, warto zadbać o odpowiednie zapisy umowne w tej kwestii. W przypadku braku umowy, odpowiedzialność za ochronę przeciwpożarową spoczywa na osobie faktycznie władającej budynkiem.

Sankcje

Właściciele i zarządcy budynków aby uniknąć sankcji ze strony organów nadzoru powinni regularnie aktualizować swoje procedury oraz dokumentację. Przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej jest kluczowe, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia incydentów pożarowych oraz ich konsekwencji.

Niezrealizowanie obowiązków związanych z ochroną przeciwpożarową, które ciążą na osobach odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa obiektu lub terenu, skutkuje konsekwencjami prawnymi. Zgodnie z art. 82 § 2 Kodeksu wykroczeń osoba odpowiedzialna za niedopełnienie obowiązków przeciwpożarowych może podlegać karze aresztu (do 30 dni), grzywny (do 5.000 złotych) lub nagany. Skutki zdarzeń, jakie wynikną z naruszenia obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą być przedmiotem regulacji kodeksu karnego, który przewiduje odpowiedzialność karną m.in. za sprowadzenie zdarzenia zagrażającego życiu lub zdrowiu wielu ludzi, a nawet za sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa wystąpienia takie zdarzenia.